Του Μηνά Τσαμόπουλου
«Εκεί που οι άλλοι βλέπουν μια προβληματική κατάσταση, εσύ διακρίνεις μια ευκαιρία». Αυτή η φράση περικλείει όλη την πορεία του Σταύρου Λάλιζα, το επίθετο του οποίου έχει γίνει διεθνές σήμα κατατεθέν στον κλάδο του ναυτιλιακού εξοπλισμού: Lalizas.
Ενας Πειραιώτης που ζούσε στην Καστέλα με την οικογένειά του. Τον πατέρα του, τον καπετάν Γιώργο που ταξίδευε με αλιευτικά σκάφη, τον έχασε νωρίς. Οι ευθύνες της οικογένειας έπεσαν στους ώμους της μητέρας του, της Ζαχαράτης, η οποία θα διαδραματίσει καταλυτικό ρόλο στη μετέπειτα πορεία του.
Ο μικρός Σταύρος ήταν της μοίρας γραφτό να αγαπήσει τη θάλασσα, την οποία αγνάντευε κάθε πρωί. Για αυτό και ασχολήθηκε με την ιστιοπλοΐα από το 1975 έως το 1982. Πρωταθλητής Ελλάδος το 1978 και Βαλκανιονίκης στην κατηγορία FINN.
Τα κεντρικά γραφεία του ομίλου παραμένουν στον Πειραιά, στην καρδιά του λιμανιού. Ο ίδιος ζει στην Αίγινα. Επαγγελματική και προσωπική ζωή πάντα δίπλα στη θάλασσα.
Ως αθλητής ιστιοπλοΐας αντιμετώπισε ένα πρόβλημα. Το σωσίβιο που φορούσε τόσο ο ίδιος όσο και οι συναθλητές του ήταν άβολο. Δυσκόλευε τις κινήσεις πάνω στο σκάφος αφού δεν ήταν εργονομικά σωστό. Το ίδιο θέμα είχαν και οι συναθλητές του. Την εποχή εκείνη λίγοι ασχολούνταν με την ιστιοπλοΐα ως άθλημα. Οπότε η αγορά για να βρεις εξοπλισμό ήταν σχεδόν ανύπαρκτη. Από την άλλη, δεν υπήρχαν τα χρήματα να αγοράσει κάποιο σωσίβιο από το εξωτερικό. Πολυτέλεια απαγορευτική.
Οι αρχαίοι έλεγαν ότι «πενία τέχνας κατεργάζεται». Ο Σταύρος Λάλιζας αποφασίζει να φτιάξει μόνος του ένα σωσίβιο, στην κυριολεξία να το ράψει. Η μητέρα του ασχολείτο επαγγελματικά με τη ραπτική. Ραπτομηχανή υπήρχε στο σπίτι. Κάθισε και έφτιαξε ένα πατρόν-σχέδιο, πήρε αφρό, αποσυναρμολόγησε το παλιό του σωσίβιο και κράτησε κάποια υλικά τα οποία προσάρμοσε στο καινούριο. Ισως ήταν ο πρώτος Ελληνας που σκέφτηκε και εφάρμοσε το σλόγκαν «Φτιάξ’ το μόνος σου»!
Πολύ σύντομα συναθλητές του από πολλούς ομίλους τού ζήτησαν να τους φτιάξει ένα παρόμοιο σωσίβιο. Ενα σωσίβιο κατά παραγγελία βάσει του σωματότυπού τους.
Η μία παραγγελία έφερε την άλλη και ο νεαρός Σταύρος έφτιαχνε σωσίβια, κουλούρες και φώτα σωστικά. Μοίραζε ο ίδιος τις παραγγελίες με ένα μηχανάκι. Γρήγορα άνοιξε επαφές με τη Σχολή Ναυτικών Δοκίμων. Παράλληλα σπούδαζε στη Γυμναστική Ακαδημία.
Οι πωλήσεις έπιασαν ταβάνι, όμως, δεν υπήρχε μεγάλη αγορά στην Ελλάδα για τα προϊόντα που κατασκεύαζε. Ετσι, εκτός από σωσίβια, άρχισε να φτιάχνει εξαρτήματα για windsurf.
Το 1985 ιδρύει την οικογενειακή εταιρεία Lalizas ανταποκρινόμενος στη ζήτηση της ναυτιλιακής αγοράς και αποφασίζει να ανοίξει μία μικρή βιοτεχνία στο Μοσχάτο. Αρχίζει να πουλάει τα ειδικά κατασκευασμένα σωσίβια σε όλη την Ελλάδα. Γρήγορα το όνομά του γίνεται, για τους ανθρώπους που ασχολούνται με την ιστιοπλοΐα, συνώνυμο της ασφάλειας.
Με φορτηγάκι στην Αγγλία
Ηταν 1986 όταν φόρτωσε ένα φορτηγάκι με εμπορεύματα και αποφάσισε να πάει σε μία διεθνή έκθεση στην Αγγλία, χώρα όπου η αγορά σωστικού εξοπλισμού ήταν και συνεχίζει να είναι ιδιαίτερα αναπτυγμένη. Λόγω έλλειψης χρημάτων κοιμόταν μέσα στο φορτηγάκι.
Δεν είναι τυχαίο το αγαπημένο μότο του ιδρυτή και διευθύνοντος συμβούλου της Lalizas S.A.: «Ποτέ δεν ξεχνώ από πού ξεκίνησα και πάντα έχω στο μυαλό μου πού θέλω να πάω».
Ξεκίνησε από ένα πανί και μία ραπτομηχανή για να κατακτήσει την παγκόσμια αγορά.
Στην Αγγλία έκανε την πρώτη εξαγωγή εμπορεύματος. Μέχρι το 2000 αναπτυσσόταν εξαγωγικά. Ωστόσο, είχε να αντιμετωπίσει τη δυσπιστία των ξένων, αφού το ελληνικό brand name ήταν ανύπαρκτο, ενώ και η επιχείρησή του ήταν πολύ μικρή σε σχέση με τις ανταγωνίστριες.
Θυμάται ο Σταύρος Λάλιζας: «Είχα πάει σε μια έκθεση στη Δανία. Ενας τύπος πετάχτηκε από το πουθενά και μου άρπαξε τον κατάλογο με τα προϊόντα της εταιρείας λέγοντάς μου περιφρονητικά “αποκλείεται να φτιάχνετε στην Ελλάδα τέτοια προϊόντα. Εσείς μόνο φέτα ξέρετε να κάνετε”». Ο τύπος αυτός έγινε αργότερα πελάτης του Ελληνα που δεν έφτιαχνε φέτα αλλά σωσίβια.
«Σήμερα το 95% των προϊόντων του ομίλου είναι εξαγώγιμα. Γι’ αυτό και η εταιρεία είναι υγιής και χωρίς δάνεια. Μέσα στην κρίση οι υπάλληλοι του ομίλου από 150 έχουν ξεπεράσει τους 500. Πιο συγκεκριμένα, είναι 530 από 25 χώρες, εκ των οποίων οι 210 εργάζονται στην Ελλάδα», επισημαίνει στο «business stories» ο Σπύρος Σπίνουλας, εμπορικός διευθυντής του ομίλου.
Πίσω στον χρόνο. Η εξωστρέφεια της εταιρείας οδηγεί σε αύξηση της ζήτησης σε ναυτιλιακά είδη και σωστικό εξοπλισμό. Η επιχείρηση μεταφέρεται από το Μοσχάτο σε νέες εγκαταστάσεις στην οδό Ομηρίδου Σκυλίτση στον Πειραιά, απέναντι από το εργοστάσιο του Κεράνη. Εξελίσσεται σε μία μικρή βιομηχανική μονάδα. Εκείνη την περίοδο ο αριθμός του προσωπικού άγγιζε τα 15 άτομα και η γραμμή παραγωγής του εργοστασίου περιείχε 150 κωδικούς προϊόντων.
Ξανά από το μηδέν μετά τη φωτιά
Τον Οκτώβριο του 2000, στις 23 του μήνα, έρχεται η μεγάλη δοκιμασία. Το εργοστάσιο παίρνει φωτιά και καίγεται ολοσχερώς. Ο Σταύρος Λάλιζας έβλεπε τους μαύρους καπνούς καθώς ερχόταν με το καράβι από την Αίγινα όπου βρισκόταν όταν ξέσπασε το κακό.
Το εργοστάσιο παραγωγής, οι αποθηκευτικοί χώροι και τα γραφεία της εταιρείας τυλίχτηκαν στις φλόγες, αφήνοντας την εταιρεία ανενεργή και εκτεθειμένη, ευτυχώς χωρίς ανθρώπινες απώλειες. Η ζημιά ήταν της τάξης του 1,6 εκατ. ευρώ.
Οι παραγγελίες του ομίλου καθυστέρησαν και όλα έπρεπε να ξεκινήσουν από το μηδέν. Είχαν καταστραφεί ακόμη και τα σχέδια βάσει των οποίων φτιάχνανε τα προϊόντα. Υπάλληλοι πήγαιναν σε πελάτες και τους ζητούσαν προϊόντα που τους είχαν πουλήσει νωρίτερα για να ξεπατικώσουν τα σχέδια!
Θυμάται ο Σταύρος Λάλιζας: «Για μένα ήταν ένα μεγάλο πλήγμα αλλά και μάθημα. Η φωτιά με ξύπνησε και αποφάσισα να ακολουθήσω μια πιο επιθετική πολιτική, την οποία ίσως έπρεπε να είχα υιοθετήσει νωρίτερα. Μέσα σε 10 ημέρες βρήκαμε καινούρια στέγη, πάλι στον Πειραιά. Οι άνθρωποι της εταιρείας με στήριξαν και μαζί με ένα δάνειο ξαναχτίσαμε τη Lalizas, πιο δυναμικά αυτή τη φορά». Και προσθέτει: «Εκείνη την εποχή ομάδες εργαζομένων που αποτελούσαν ξεχωριστά τμήματα της εταιρείας συγκεντρώνονταν στα σπίτια κάποιων εξ αυτών και εργάζονταν ομαδικά ώστε να μπορέσει η εταιρεία να επιβιώσει και να αντεπεξέλθει στις ανάγκες της παραγωγής και στις παραγγελίες. Η εταιρεία ξαναγεννήθηκε από τις στάχτες της».
Σε 90 ημέρες από την εκδήλωση της φωτιάς οι εργαζόμενοι φόρτωναν με προϊόντα της εταιρείας το πρώτο κοντέινερ για εξαγωγή.
Το 2001 η εταιρεία όχι απλώς είχε ανακάμψει, αλλά διπλασίασε και τον τζίρο της.
Από το 2001 έως το 2010 η Lalizas αναπτύχθηκε στο εξωτερικό. Βάσει επιχειρηματικού σχεδίου έγινε μέτοχος σε εταιρείες ξένων συμφερόντων, οι οποίες πουλούσαν μόνο δικά της προϊόντα.
Το 2004 αρχίζει να δραστηριοποιείται στην Κίνα με δική της γραμμή παραγωγής και logistic centers.
Σκοπός του επιχειρηματία ήταν να μειωθεί το κόστος κατασκευής και να αυξηθεί το περιθώριο κέρδους ώστε να αποκτήσει μεγαλύτερη θέση στην άκρως ανταγωνιστική διεθνή αγορά.
Το 2010 η κερδοφορία συμπιέστηκε αφού η αγορά είχε πλημμυρίσει με κινεζικά προϊόντα. Οι τιμές έπεφταν ραγδαία.
Τότε ο Σταύρος Λάλιζας αποφασίζει να εξαγοράσει τις ξένες εταιρείες στις οποίες ήταν μέτοχος. Δεν τις απορρόφησε όμως. Συνέχισαν να λειτουργούν όπως πριν. Τους έκανε έναν έμμεσο δανεισμό με προϊόντα.
Λόγω της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης εκείνη τη χρονική περίοδο δημιουργήθηκε μεγάλη έλλειψη ναυτιλιακού εξοπλισμού. Πολλές εταιρείες στην Ευρώπη έκλεισαν ή υπολειτουργούσαν.
Ο Ελληνας επιχειρηματίας αποφασίζει να ανοίξει στο Βέλγιο, στο κέντρο της Ευρώπης, ένα logistic center το οποίο γεμίζει με δικά του προϊόντα. Καλύπτει τις ανάγκες που είχαν δημιουργηθεί. Γρήγορα έγινε ο προτιμητέος προμηθευτής και πήρε μερίδιο αγοράς από τους κολοσσούς του κλάδου.
Το 2012 ένας μεγάλος -γαλλικών συμφερόντων- όμιλος κατέρρευσε. Ο Σταύρος Λάλιζας βρήκε μια εταιρεία με ένα καλό brand name και με δομημένο δίκτυο πωλήσεων. Αγόρασε τις εταιρείες του ομίλου που έφτιαχναν υλικά για σκάφη και κυρίως bow thruster για ελεγχόμενους ελιγμούς σε περιορισμένο χώρο. Η εξαγορά αυτή σηματοδότησε την είσοδό του και στα ναυπηγεία.
Μέσα σε ένα βράδυ η εταιρεία μεγάλωσε επικίνδυνα. Εως το 2014 οι εταιρείες ήταν κερδοφόρες και η Lalizas έγινε η υπ’ αριθμόν ένα λύση στα σκάφη αναψυχής.
Εν μέσω της κρίσης όλα τα λεφτά τα επένδυε ξανά στην αγορά.
«Στις 13 Νοεμβρίου του 2012 ανακοινώθηκε και επίσημα ότι οι εταιρείες Lofrans’, Max Power, Nuova Rade και Ocean, που ανήκαν στην εταιρεία Navimo, εξαγοράστηκαν 100% από τον όμιλο Lalizas S.A. Από τότε ο όμιλός μας έχει στην κατοχή του πέντε εταιρείες που κυριαρχούν στον χώρο του ναυτιλιακού εξοπλισμού. Κάθε εταιρεία έχει τη δική της παραγωγή και τους δικούς της υπαλλήλους», επισημαίνει ο κ. Σπίνουλας:
«Η Lalizas κυριαρχεί στον σωστικό εξοπλισμό, η Lofrans’ στους εργάτες αγκυροβολίας, η Max Power στα bow thrusters πρωραία, η Nuova Rade σε οτιδήποτε σχετίζεται με πλαστικό υλικό και η Ocean στα μπαλόνια αγκυροβολίας. Επίσης, ο Lalizas έχει στην κατοχή του χώρους 31.500 τ.μ. παραγωγής και αποθήκευσης σε Ελλάδα, Κίνα, Ιταλία, Αμερική και Ντουμπάι. Τα προϊόντα μας είναι διαθέσιμα σε κάθε γωνιά του κόσμου».
Είσοδος στην ποντοπόρα ναυτιλία
Πριν από δύο μήνες ο όμιλος προχώρησε στην εξαγορά δύο ακόμη εταιρειών σηματοδοτώντας την είσοδό του στην ποντοπόρο ναυτιλία. Η μία είναι αμερικανικών συμφερόντων με έδρα το Χιούστον.
Πρόκειται για την Alexander Ryan Marine & Safety, και ειδικεύεται στο εμπόριο, στην κατασκευή και το σέρβις προϊόντων για τις πλωτές πλατφόρμες εξόρυξης πετρελαίου. Η άλλη εταιρεία, η Antipiros, είναι κροατικών συμφερόντων με εξειδίκευση στο σέρβις συστημάτων πυρόσβεσης και θαλάσσιου σωστικού εξοπλισμού.
«Προσπαθούμε να προσφέρουμε μία ολοκληρωμένη λύση για τα πλοία της ποντοπόρου ναυτιλίας όπως κάναμε για τα σκάφη αναψυχής», υπογραμμίζει ο κ. Σπίνουλας.
Τον περασμένο Ιούλιο ο Σταύρος Λάλιζας τιμήθηκε στην έκθεση Seawork International 2018 στο Σαουθάμπτον από το ECM (European Commercial Marine) με το βραβείο Awards Lifetime Achievement 2018 για την εξαιρετική δουλειά και αφοσίωσή του στον τομέα της ναυτιλιακής αγοράς κατά τη διάρκεια της πολυετούς καριέρας που κρατάει 36 ολόκληρα χρόνια.
