Άρθρο της Νατάσας Λαμπρνάκου
Κλασσική Φιλόλογος
Το νέο σύστημα είναι προ των πυλών και οι επικείμενες και καταιγιστικές αλλαγές του αιωρούνται σαν δαμόκλειος σπάθη πάνω από μαθητές, καθηγητές και γονείς. Μία από αυτές που προβλέπει ο καινούργιος τρόπος εξέτασης είναι η συνεξέταση της Έκθεσης με τη Λογοτεχνία. Εδώ πρέπει να προσδιορίσω ότι δεν θα εξετάζονται δύο μαθήματα απλώς την ίδια μέρα, αλλά δύο μαθήματα στην ίδια τρίωρη εξέταση με ενιαία βαθμολογία.
Για τα μέχρι τώρα δεδομένα κάτι τέτοιο φαντάζει ρηξικέλευθο, καθώς ξεφεύγει από την εξεταστική νόρμα, αλλά όσοι ασχολούμαστε με την ελληνική εκπαίδευση γνωρίζουμε ότι αυτός ο νέος τρόπος εξέτασης του μαθήματος της Νεοελληνικής Γλώσσας εφαρμόζεται ήδη από τις Πανελλαδικές εξετάσεις του 2018 στα ΕΠΑΛ. Πώς αντιμετώπισαν πέρυσι αυτήν την αλλαγή τα παιδιά των ΕΠΑΛ; Θα έλεγα με αμηχανία στα όρια της αδιαφορίας. Πώς αντιδρούν στο άκουσμα αυτού του τρόπου εξέτασης τα παιδιά των ΓΕΛ; Ευχάριστα αδιάφορα, καθότι θεωρούν ότι αυτή η αλλαγή θα είναι εύκολη. Ωστόσο, η θεωρία από την πράξη απέχει.
Σύμφωνα, λοιπόν, με τη νέα εξέταση της Νεοελληνικής Γλώσσας τα παιδιά καλούνται να απαντήσουν σε θέματα μη λογοτεχνικών κειμένων που θα αφορούν το μάθημα της Έκθεσης – Έκφρασης και σε θέματα λογοτεχνικών κειμένων, μέσω των οποίων θα εξετάζεται η Λογοτεχνία. Το μη λογοτεχνικό και το λογοτεχνικό κείμενο, τα οποία και θα συναποτελούν το προς εξέταση κριτήριο αξιολόγησης, θα είναι αδίδακτα. Οι ερωτήσεις που θα έχει το πρώτο μέρος θα αφορούν τον έλεγχο των γνώσεων του υποψηφίου ως προς την θεωρία της Έκθεσης και την ικανότητά του να εκφραστεί και να απαντήσει επιχειρηματολογώντας σε θέμα έκθεσης, το οποίο θα έχει ως αφόρμηση το δοθέν μη λογοτεχνικό κείμενο. Όσον αφορά το δεύτερο μέρος του κριτηρίου, δηλαδή το λογοτεχνικό κείμενο, θα υπάρχουν ερωτήσεις σχετικά με την κατανόηση του περιεχομένου, τον εντοπισμό σχημάτων λόγου και εκφραστικών μέσων, αλλά και ερωτήσεις για την θεωρία της λογοτεχνίας. Ο βαθμός δυσκολίας σίγουρα θα είναι κλιμακούμενος και σαφώς μη συγκρινόμενος σε σχέση με αυτόν που τίθεται στα θέματα του ΕΠΑΛ.
Βασικό ερώτημα: Ποια θα είναι η ύλη της Λογοτεχνίας; Όλη η θεωρία της λογοτεχνίας (σχεδόν), όπως διδάσκεται στο εισαγωγικό μάθημα των τμημάτων Φιλολογίας, τοποθετημένη στον διαχρονικό και συγχρονικό της άξονα! Μπορεί κάτι τέτοιο να φαντάζει περίεργο και υπερβολικό, δεν παύει όμως να είναι πλήρως εκλελογικευμένο υπό το πρίσμα του νέου συστήματος, το οποίο θέλει την Γ΄Λυκείου να μετουσιώνεται σε προπαρασκευαστικό έτος εισόδου στα πανεπιστημιακά ιδρύματα της χώρας. Συνεπώς, στην ύλη του λογοτεχνικού κειμένου θα περιλαμβάνονται λογοτεχνικά ρεύματα, λογοτεχνικές γενιές και όλη η λογοτεχνική παραγωγή της νεοελληνικής λογοτεχνίας ανά είδος και περίοδο.
Λογικό κι επόμενο ερώτημα: Τι κάνουμε; Εφόσον αυξάνονται οι απαιτήσεις του μαθήματος, αυξάνονται και οι ανάγκες της προετοιμασίας του, η οποία πρέπει να ξεκινάει ήδη από την Β’ Λυκείου με την διεξοδική διδασκαλία της θεωρίας της λογοτεχνίας και παράλληλη εξάσκηση στα αντίστοιχα λογοτεχνικά κείμενα. Φυσικά ταυτόχρονα πρέπει να διδάσκεται και η θεωρία της έκθεσης και να ελέγχεται μέσα από τα αντίστοιχα κριτήρια. Ιδιαίτερη προσοχή απαιτείται στην διδασκαλία της λογοτεχνίας, διότι κυκλοφορεί πολύ έντυπο και ηλεκτρονικό υλικό με λανθασμένες πληροφορίες και γνώσεις, το οποίο σίγουρα δεν μπορεί να αναγνωριστεί από τους «καθηγητές του βοηθήματος» που ουδεμία επαφή είχαν στα αμφιθέατρα με την Λογοτεχνία.
