Οι επιχειρήσεις που ανοίγουν οφείλουν να απασχολήσουν τουλάχιστον το 40% του προσωπικού τους
Με το βλέμμα στραμμένο στα «crash test» των πρώτων είκοσι ημερών όσον αφορά στην καταναλωτική κίνηση και τον τζίρο, ξεκινά σταδιακά η πρώτη φάση επανεκκίνησης της οικονομίας.
Την ίδια ώρα οι εργαζόμενοι θα έρθουν αντιμέτωποι με ένα νέο πρωτόγνωρο τοπίο στις εργασιακές σχέσεις, την απειλή της ανεργίας και την επέλαση των ευέλικτων μορφών απασχόλησης.
Σύμφωνα με τις κυβερνητικές εξαγγελίες οι επιχειρήσεις που ανοίγουν οφείλουν να απασχολήσουν τουλάχιστον το 40% του προσωπικού τους προκειμένου οι εργαζόμενοι να «εξέρχονται» σταδιακά από την ασπίδα προστασίας των 800 ευρώ.
Ο εργοδότης μπορεί να διακόπτει την αναστολή σύμβασης του εργαζόμενου προκειμένου να επανεργοποιηθεί στο πόστο του εφόσον η αναστολή έχει διαρκέσει κατ’ ελάχιστον δεκαπέντε (15) ημέρες. Το υπόλοιπο 60% του προσωπικού μπορεί να παραμείνει σε καθεστώς αναστολής της σύμβασης.
Σ΄αυτήν την πρώτη φάση επανέρχονται στην εργασία 68.528 μισθωτοί και επαγγελματίες, περίπου το 10% του συνόλου που επηρεάστηκε απ’ την αναστολή λειτουργίας των επιχειρήσεων.
Το πρώτο πακέτο της 45ήμερης αναστολής (ανάλογα με το πότε ανέστειλε την λειτουργία της η κάθε επιχείρηση) βρίσκεται στην τελική ευθεία για τον τερματισμό του. Ωστόσο οι εργοδότες θα έχουν την δυνατότητα να παρατείνουν την αναστολή μέρους των συμβάσεων όχι μεγαλύτερου του 60%, για ένα μήνα ακόμη και όχι πέραν της 31η Μαΐου 2020. Το ύψος της ειδικής αποζημίωσης για τους μισθωτούς που θα παραμείνουν σε αναστολή και κατά την διάρκεια της παράτασης του ενός μήνα, θα υπολογισθεί αναλογικά στα 534 ευρώ. Για την επανάληψη των μέτρων στο πλαίσιο της παράτασης αναμένεται να ακολουθηθεί η πεπατημένη του πρώτου «πακέτου» στήριξης, δηλαδή αιτήσεις στις ήδη υπάρχουσες ηλεκτρονικές πλατφόρμες.
Βασική προϋπόθεση για την παράταση της αναστολής είναι να διατηρηθούν οι θέσεις εργασίας με τις ίδιες μορφές συμβάσεων.
Σε περίπτωση που ο εργοδότης παρατείνει την αναστολή συμβάσεων περισσοτέρων από το 60%, υποχρεούται να καταβάλλει ο ίδιος τις αποδοχές των εργαζομένων αυτών.
Ο υπουργός εργασίας Γιάννης Βρούτσης διαβεβαίωσε ότι η αναστολή και η χορήγηση αποζημίωσης ειδικού σκοπού θα παραταθεί για όσο διάστημα χρειαστεί ( δηλαδή και τον Ιούνιο) για τους εργαζόμενους των επιχειρήσεων που εξακολουθούν να παραμένουν κλειστές για υγειονομικούς λόγους.( πχ καφέ και εστιατόρια που σερβίρουν σε εσωτερικό χώρο θα επαναλειτουργήσουν 1η Ιουλίου).
Εναλλακτικά ο εργοδότης μπορεί να ανακαλεί προσωρινά την αναστολή συμβάσεων εργασίας των εργαζομένων τους με σκοπό την αντιμετώπιση εκτάκτων, κατεπειγουσών, μη αναβαλλόμενων και στανελαστικών αναγκών. Η προσωρινή επάνοδος πρέπει να δηλώνεται με ειδικό έντυπο στο ΠΣ Εργάνη.
Την ίδια ώρα οι επιχειρηματίες εκφράζουν τον προβληματισμό τους καθώς η κίνηση των καταναλωτών αναμένεται μειωμένη εξαιτίας της αρνητικής ψυχολογίας. «Το πρώτο διάστημα προτεραιότητά μας είναι να επενδύσουμε στην ασφάλεια , ακολουθώντας τα πρωτόκολλα, γάντια, μάσκες, αποστάσεις ασφαλείας. Ο πελάτης πρέπει να αισθάνεται ασφαλής.- επισημαίνει ο πρόεδρος της ΕΣΕΕ Γιώργος Καρανίκας- Οι πρώτες 20 ημέρες θα είναι για μας crash test όσον αφορά στην καταναλωτική κίνηση και τους τζίρους. Δεν έχουμε πρόθεση να απολύσουμε υπαλλήλους ούτε ασπαζόμαστε τις δυσοίωνες προβλέψεις περί λουκέτων.»
Παράλληλα με την παράταση των αναστολών, αναμένεται να ενεργοποιηθούν και άλλα εργαλεία ευελιξίας της αγοράς εργασίας ευρύτερου χρονικού ορίζοντα προκειμένου να διατηρηθούν σ΄αυτή τη δύσκολη συγκυρία στο ακέραιο οι θέσεις εργασίας .
Ένα από τα πρώτα «εργαλεία» που έχει ήδη νομοθετηθεί στη χώρα μας είναι η δυνατότητα της χρήσης της εκ περιτροπής εργασίας για τους επόμενους 6 μήνες προκειμένου να αποκατασταθεί σταδιακά η ομαλότητα στην αγορά . Σύμφωνα με τη διάταξη, οι επιχειρήσεις που αναστέλλουν τις συμβάσεις εργασίας μέρους των εργαζομένων τους και όχι του συνόλου, μπορούν για τους υπόλοιπους εργαζόμενους που δεν μπαίνουν σε αναστολή να κάνουν χρήση του μέτρου της εκ περιτροπής εργασίας. Αυτό σημαίνει ότι ο εργαζόμενος θα απασχολείται τουλάχιστον δύο εβδομάδες το μήνα και θα αμείβεται με το 50% του μισθού του. Δηλαδή μια επιχείρηση που απασχολεί 10 άτομα, θα έχει τη δυνατότητα να διατηρεί τα 5 σε καθεστώς αναστολής της σύμβασης ενώ τα άλλα 5 θα εργάζονται με εκ περιτροπής εργασία.
Το μέτρο της εκ περιτροπής εργασίας εφαρμόζεται ήδη στη χώρα μας σε μονάδες παραγωγής, στο χονδρικό εμπόριο και στα logistics.
Για να αποκατασταθεί μέρος των «κομμένων» αμοιβών , το υπουργείο εργασίας μελετά σχέδιο προσαύξησης των μισθών των εργαζομένων που εργάζονται υπό καθεστώς ευέλικτων μορφών εργασίας με στόχο να διατηρηθούν οι θέσεις εργασίας όταν παρέλθει το διάστημα της απαγόρευσης των απολύσεων.
Το σχέδιο βασίζεται στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα Sure το οποίο προβλέπει καταβολή προσαύξησης έως και το 60% του «κομμένου» ονομαστικού μισθού με αντίστοιχη προσαύξηση έως και το διπλάσιο ύψος των ασφαλιστικών εισφορών.
Σύμφωνα με το υπουργείο εργασίας το πρόγραμμα Sure ύψους 1,5 δισ θα ενεργοποιηθεί άμεσα ,ίσως και πριν από τον Ιούνιο προκειμένου να μην μείνουν ακάλυπτο οι εργαζόμενοι με ευέλικτες μορφές.
Σε ποιες επιχειρήσεις θα «κουμπώσει» το γερμανικό μοντέλο
Mέρος το προγράμματος Sure αποτελεί το γερμανικό μοντέλο απασχόλησης Kurzarbeit που βρίσκεται στο τραπέζι του Υπουργείου Εργασίας μαζί με άλλα εναλλακτικά μέτρα με στόχο την ανάσχεση του νέου κύματος απολύσεων που διαφαίνεται στον ορίζοντα εξαιτίας της κρίσης.
Το μοντέλο kurzarbeit (μερική απασχόληση) προβλέπει την επιδότηση έως το 60% του απολεσθέντος καθαρού μισθού του μερικώς απασχολούμενου και αυξάνεται αν ο εργαζόμενος έχει παιδί , προστατευόμενο μέλος στην οικογένεια.
Καθοριστικό είναι ότι δεν εφαρμόζεται το ίδιο ευέλικτο ωράριο για όλους τους εργαζόμενους. Για άλλον η απασχόληση μπορεί να είναι μηδέν ώρες , για άλλον 10 εβδομαδιαίως. Επίσης η απασχόληση μειωμένου χρόνου δεν χρειάζεται να εισαχθεί για ολόκληρη την επιχείρηση. Μπορεί να περιοριστεί σε μεμονωμένα τμήματά της.
Το μοντέλο μπορεί να εφαρμοστεί για περιορισμένο διάστημα, πχ για 6 μήνες και να επεκταθεί ανάλογα με τη διάρκεια της κρίσης. Μάλιστα εάν και εφόσον ο δικαιούχος του επιδόματος βρει δεύτερη εργασία, δε χάνει το επίδομα αν το συνολικό του μηνιαίο εισόδημα δεν υπερβαίνει τον αρχικό μισθό που έπαιρνε από την κύρια εργασία του πριν από τις περικοπές.
«Το μοντέλο του Kurzarbeit, αν εφαρμοσθεί στην Ελλάδα για έξι μήνες – μας εξηγεί ο κ. Χρήστος Ιωάννου, διευθυντής του τομέα απασχόλησης του ΣΕΒ- θα είναι κυρίως χρήσιμο για παραγωγικές επιχειρήσεις, κλάδων προστιθέμενης αξίας κυρίως της βιομηχανίας που έχουν επενδύσει στην εξειδίκευση του προσωπικού τους. Εξάλλου και στη Γερμανία εφαρμόζεται για να αποτρέψει τις απολύσεις ειδικευμένων εργαζομένων σε περιπτώσεις που η αναταραχή είναι προσωρινή λόγω απώλειας πωλήσεων και παραγγελιών. Για παράδειγμα το μοντέλο έχει αξιοποιηθεί στην αυτοκινητοβιομηχανία αλλά και στις πλημμύρες στη Γερμανία το 2002.
Ευπαθείς επιχειρήσεις, χαμηλής προστιθέμενης αξίας, εντάσεως εργασίας, κυρίως εποχιακής και μερικής απασχόλησης (π.χ. σε εστίαση, καταλύματα) που είχαν μεγάλη απώλεια θέσεων εργασίας των Μάρτιο, κυρίως λόγω εποχιακών προσλήψεων που δεν έγιναν δύσκολα θα ανταποκριθούν στους στόχους της διατήρησης των θέσεων εργασίας του Kurzarbeit αυτούς τους 6 μήνες.»
«Οι εξελίξεις είναι ραγδαίες, δε προλαβαίνουμε να προσαρμοστούμε στα νέα δεδομένα – εξομολογείται ο κ. Γιάννης Δαβερώνης , πρόεδρος της Ένωσης Εστιατορίων και Συναφών Καταστημάτων Αττικής – Δεν ξέρω τελικά πόσοι θα ανοίξουν τα καταστήματα την 1η Ιουνίου. Το μέτρο του μειωμένου ωραρίου η της εκ περιτροπής απασχόλησης δε μπορεί εύκολα να εφαρμοστεί. Πως θα διαλέξω ποιον εργαζόμενο θα κρατήσω στον « πάγο» με 800 ευρώ και ποιον θα χρησιμοποιήσω να δουλεύει με μειωμένο ωράριο και κρατική επιδότηση όταν ανοίξουν τα καταστήματα; Θα δημιουργήσω δυσαρέσκεια στο προσωπικό. Επιπλέον αν λειτουργεί το 1/3 των τραπεζιών , το τζίρος θα είναι περιορισμένος. Θετικό μέτρο η έκπτωση κατά 40% του μισθώματος των καταστημάτων. Όμως χωρίς καθόλου εισόδημα πως θα πληρώσουμε το υπόλοιπο 60%; Θα πρέπει το κράτος να ενισχύσει τη ρευστότητα των επιχειρήσεων και να μειώσει το ΦΠΑ στην εστίαση. Διαφορετικά εκτιμώ ότι ένα στα πέντε καφέ και εστιατόρια θα κλείσουν το επόμενο διάστημα.»
Ένα δισ. ευρώ επιστρεπτέα προκαταβολή σε πρώτη φάση – έρχεται και δεύτερη
Όπως ανακοίνωσε ο υφυπουργός Δημοσιονομικής πολιτικής Θεόδωρος Σκυλακάκης η κυβέρνηση δίνει ένα δισ ευρώ επιστρεπτέας προκαταβολής στην πρώτη φάση. Θα υπάρξει και δεύτερη φάση επιστρεπτέας προκαταβολής
Δικαιούχοι της πρώτης φάσης είναι όσοι κατέθεσαν σχετική αίτηση και σταμάτησαν να λειτουργούν ή πλήττονται: Μείωση του τζίρου κατά 6,7% στο πρώτο τρίμηνο σε σχέση με το μέσο όρο των αντίστοιχων τριμήνων των τριών προηγουμένων ετών. Για τις διπλογραφικές εταιρείες, χρειάζεται μείωση του τζίρου αντιστοίχως κατά 20%. Όλες όσες έχουν κλείσει είναι δικαιούχοι.
Πόσα χρήματα θα πάρουν οι επιχειρήσεις από την επιστρεπτέα προκαταβολή
Προβλέπονται κάποια ελάχιστα ποσά:
2.000 ευρώ χωρίς εργαζόμενους
4.000 με 1 έως 5 εργαζόμενους
8.000 ευρώ για 6-20 εργαζόμενους
15.000 ευρώ για 21-50 εργαζόμενους
30.000 ευρώ με άνω των 50 εργαζομένων
Το ανώτατο όριο δεν ξεπερνά τις 350.000 ευρώ για όσες έχουν 250 άτομα.
Οι επιχειρήσεις που δεν έκαναν αίτηση μπορούν να κάνουν στη δεύτερη φάση. Η αποπληρωμή για γίνει από 1/1/2022 σε 40 ισόποσες δόσεις και το ποσό θα εμφανίζεται στις οφειλές στο Taxisnet.
Οι ενδιαφερόμενες επιχειρήσεις θα μπορούν να υποβάλουν την αίτηση πίστωσης μέσα στο επόμενο 10ήμερο, όταν θα είναι διαθέσιμα τα στοιχεία. Το βασικό επιτόκιο θα είναι κάτω του 1%.
Στις πληττόμενες επιχειρήσεις μπαίνουν και ιατρικές επιχειρήσεις
