Της Νατάσας Λαμπρινάκου
Κλασσική Φιλόλογος
«Απογοήτευση προκαλούν τα αποτελέσματα της έρευνας της Ανεξάρτητης Αρχής Διασφάλισης της Ποιότητας στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, που αποτυπώνει τον αυξημένο κίνδυνο οι μισοί μαθητές των Λυκείων να έχουν αυξημένη πιθανότητα να αποφοιτήσουν ως λειτουργικά αναλφάβητοι. Λειτουργικά αναλφάβητος, είναι όχι εκείνος που δεν ξέρει, ή δεν μπορεί να συλλαβίσει και πίσω από τους φθόγγους να αναγνωρίσει τις λέξεις και το σώμα του έναρθρου λόγου, αλλά εκείνος που μολονότι γνωρίζει γραφή και ανάγνωση δεν μπορεί να τα χρησιμοποιήσει, για να λειτουργήσει με αυτάρκεια μέσα στην κοινωνική ομάδα στην οποία είναι ενταγμένος» γράφει η Καθημερινή σε δημοσίευμά της!
Όχι, δεν είναι υπερβολή αλλά η σκληρή πραγματικότητα! Δυστυχώς, όσοι από εμάς τους καθηγητές έχουμε Λύκειο διαπιστώνουμε ολοένα και συχνότερα ότι οι ελλείψεις και οι αδυναμίες των μαθητών στα Νέα Ελληνικά αυξάνονται ραγδαία χρόνο με τον χρόνο. Οι αιτίες πολλές: κακές βάσεις από το Δημοτικό, οι οποίες στο Γυμνάσιο έγιναν σαθρές, αδιαφορία, μετάθεση και αναβολή των σχολικών υποχρεώσεων, απαξίωση των γλωσσικών μαθημάτων, λάθος καθοδήγηση συναδέλφων κ.α.
Η αλήθεια είναι ότι υπάρχουν πολλών και διαφορετικών ειδών επιδόσεις το μάθημα της Γλώσσας και κατά συνέπεια του γραπτού λόγου. Κάποιοι άνθρωποι έχουν ένα έμφυτο ταλέντο και μια φυσική ευγλωττία, αλλά αυτός δεν είναι ο κανόνας. Η νόρμα είναι ότι οι περισσότεροι μαθητές αποστρέφονται τα γλωσσικά μαθήματα και την έκθεση λόγω του ότι αφενός τα βρίσκουν ανιαρά και αφετέρου τους δυσκολεύουν. Σε αυτό το σημείο ακριβώς υπεισέρχεται ο παρονομαστής που θα οδηγήσει βαθμιαία στην βελτίωση της γλωσσικής έκφρασης. Φυσικά, ο παρονομαστής δεν είναι άλλος από τον καθηγητή.
Ο ρόλος μας είναι πολυσχιδής και η ευθύνη μας μεγάλη! Δεν αρκεί να διδάξουμε στα παιδιά τις προτάσεις, δομή έκθεσης, συνώνυμα κι αντώνυμα. Πρέπει να εμφυσήσουμε στους μαθητές μας την αγάπη και τη σχολαστικότητα που πρέπει να διέπουν το γραπτό τους, συστατικά που θα συμβάλουν στην βελτίωση της έκφρασής τους. Τι κι αν κάποιος έχει ιδέες; Έχει όντως νόημα όταν δεν μπορεί να τις εκφράσει και απλώς θα τις αραδιάσει λες και είναι η λίστα του σούπερ – μάρκετ; Είναι μείζονος σημασίας να δουλεύεται πρώτα η έκφραση του εκάστοτε μαθητή ανεξάρτητα από την βαθμίδα εκπαίδευσης, στην οποία ανήκει. Τότε μόνο μπορεί να μετουσιώσει τις νοητές του ιδέες σε έκθεση ιδεών! Αυτός ο λάθος χειρισμός του μαθήματος που γίνεται κατ’ επανάληψη και γενικευμένα – σε μεγάλα ακροατήρια μόνο αυτό μπορεί κανείς να κάνει – στερεί την εξατομικευμένη φροντίδα της έκφρασης των παιδιών στον γλωσσικό κώδικα.
Αυτήν ακριβώς την παθογένεια αποτυπώνει η παραπάνω έρευνα. Η λεξιπενία των νέων είναι μείζον πρόβλημα και αντικατοπτρίζεται ακόμη και στις μουσικές τους επιλογές! Είναι θλιβερό αλλά δυστυχώς συχνότατο φαινόμενο οι μαθητές Λυκείου να έχουν γλωσσική έκφραση ανάλογη με αυτήν των μαθητών του Δημοτικού! Ναι, η εκπαίδευση – και δη αυτή των γλωσσικών μαθημάτων – στη χώρα που γέννησε τον Ελύτη, τον Σεφέρη, τον Καζαντζάκη και άλλους πολλούς “εραστές” του λόγου, περνάει κρίση! Πρέπει να καλλιεργήσουμε στα παιδιά μας, γονείς και καθηγητές, την φιλομάθεια και την φιλαναγνωσία!
Νατάσα Λαμπρινάκου
Κλασική φιλόλογος
[email protected]
