Στοίβες αχρηστευμένων ρούχων έχουν αντικαταστήσει την περίτεχνη διακόσμηση σε τέσσερις από τις επιβλητικές βιτρίνες του γνωστού λονδρέζικου πολυκαταστήματος Harrods. Σκοπός αυτής της ιδιότυπης εικαστικής έκθεσης είναι να αναδειχθεί το πρόβλημα της υπερπαραγωγής στη μόδα, τη βιομηχανία που έχει εξελιχθεί σε μια από τις πιο επιζήμιες για το περιβάλλον μαζί με την παραγωγή χημικών και την εξόρυξη ορυκτού πλούτου. Μοναδική σωτηρία της βιομηχανίας είναι η παραγωγή ρούχων που θα αντέχουν στον χρόνο και δεν θα ρυπαίνουν.
Την πρωτοβουλία γι’ αυτήν την ανοικτή διαμαρτυρία είχε η ελβετική εταιρεία Vetements και ο σχεδιαστής της, Ντέμα Γκβασάλια. Ο αδελφός του και διευθύνων σύμβουλος της Vetements, Γκούραμ Γκβασάλια, δηλώνει στην British Vogue: «Από την πρώτη συνέντευξη που έδωσα επαναλαμβάνω το εξής: η οικονομική επιστήμη βασίζεται στην ικανοποίηση της ζήτησης από την προσφορά.
Οταν επισκέπτεστε ένα κατάστημα και βλέπετε κάτι σε έκπτωση, τότε η παραγωγή του συγκεκριμένου προϊόντος ήταν εξαρχής μεγαλύτερη από τη ζήτηση». Η βιομηχανία της μόδας έχει παρασυρθεί τις τελευταίες δεκαετίες σε αυτόν τον φαύλο κύκλο. Μόνον στη Βρετανία αγοράστηκαν πέρυσι 1,13 εκατ. τόνοι ρούχων, περισσότεροι κατά 200.000 από το 2012, αναφέρει ο Guardian. Υπάρχουν διάφορες έρευνες που καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι η βιομηχανία της μόδας κατατάσσεται σε αυτές με τη μεγαλύτερη ένταση στην εκμετάλλευση πόρων και ανθρώπινου δυναμικού. Γεγονός είναι ότι η μόδα εκμεταλλεύεται πρώτες ύλες από τη γεωργία (βαμβάκι, λινάρι, κάνναβη), την κτηνοτροφία (δέρμα, γούνα, κασμίρι και μαλλί), το πετρέλαιο (πολυεστέρα και άλλα συνθετικά υλικά) και την εξόρυξη (μέταλλα και πέτρες).
Η βιομηχανία της μόδας ρυπαίνει το περιβάλλον με στερεά απόβλητα 92 εκατ. τόνων κάθε χρόνο, αντικατοπτρίζοντας έναν υπερδιπλάσιο όγκο σε σχέση με τα τρόφιμα που πετούν τα σούπερ μάρκετ. Εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα 1,7 δισ. τόνων προήλθαν από τη βιομηχανία της μόδας το 2015, αντανακλώντας το 5,4% όλων των εκπομπών ρύπων στον κόσμο, που υπολογίζονται σε 32,1 δισ. τόνους, σύμφωνα με κοινή έρευνα του Global Fashion Agenda και της Boston Consulting Group. Εκτός της Vetements, η Βρετανίδα σχεδιάστρια Στέλλα Μακάρτνεϊ –κόρη του σερ Πολ Μακάρτνεϊ– είναι ένας από τους πιο ένθερμους υποστηρικτές της βιωσιμότητας στη μόδα. Η ίδια χρησιμοποιεί υλικά φιλικά προς το περιβάλλον, όπως είναι το οργανικό βαμβάκι, ενώ τα γραφεία και οι αποθηκευτικοί χώροι τροφοδοτούνται με ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, όπως αναφέρεται στην ιστοσελίδα του μπραντ της.
Για να προβάλει τη χειμωνιάτικη συλλογή ρούχων της ομώνυμης μάρκας Stella McCartney, η σχεδιάστρια επέλεξε το φυσικό τοπίο αλλά και χωματερές στη Σκωτία, με μοντέλα να φωτογραφίζονται ξαπλωμένα σε όγκους σκουπιδιών ή σε σκουριασμένα αυτοκίνητα. Εκτός του Harrods, η Vetements έχει πραγματοποιήσει ανάλογες εγκαταστάσεις στα πολυκαταστήματα Saks Fifth Avenue στη Νέα Υόρκη και Maxfield στο Λος Αντζελες, για να αναδείξει, επίσης, πόσο αναγκαία είναι και η ανακύκλωση ρούχων. Επιστήμονες υπολογίζουν ότι ένας τόνος ρούχων προς ανακύκλωση μειώνει κατά 11 τόνους τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα.
Από την πλευρά της οδού Μπρόμπτον στο Νάιτσμπριτζ, οι βιτρίνες του Harrods θα καταλαμβάνονται από μεγάλους όγκους ρούχων που έχουν συγκεντρωθεί. Είναι ρούχα των 4.000 υπαλλήλων του Harrods, αλλά περισυλλεγμένα και από κάδους ανακύκλωσης, μέχρι τις 2 Μαρτίου. Ο κύκλος ζωής των προϊόντων Ενα παντελόνι ή ένα φόρεμα μπορεί να αποτελέσει θησαυρό αναμνήσεων, κρατώντας τη θέση του σε μια ντουλάπα πάνω από μία δεκαετία. Ο κύκλος ζωής των προϊόντων, όμως, τείνει να συρρικνώνεται όλο και περισσότερο, σε μια εποχή όπου ο υπερκαταναλωτισμός και η υπερπαραγωγή λειτουργούν ως συγκοινωνούντα δοχεία. Σήμερα, η ικανοποίηση που προσφέρει η αγορά ενός ρούχου είναι εφήμερη. Πρόσφατη έκθεση του Προγράμματος Δράσης για τα Απόβλητα και τους Πόρους στη Βρετανία (Wrap) συμπεραίνει ότι ο κύκλος ζωής ενός ρούχου διαρκεί πια 3,3 χρόνια, κατά μέσον όρο. Νεότεροι καταναλωτές περιορίζουν τον κύκλο αυτό σε διετία.
Η Σούζι Μένκες, δημοφιλής δημοσιογράφος μόδας, είχε περιγράψει ήδη από το 2013 τους ιλιγγιώδεις ρυθμούς που έχει υιοθετήσει ο κόσμος της μόδας σε άρθρο της στην British Vogue με τίτλο «The New Spreed of Fashion». Διαπιστώνει πως οι μεγάλοι οίκοι μόδας διοργανώνουν πια 10 σόου τον χρόνο, εξαιρουμένων των χριστουγεννιάτικων και των καλοκαιρινών διακοπών. Κάποτε τα σόου ήτανύο, ένα για τον χειμώνα και ένα για το καλοκαίρι. Οι μεγάλες αλυσίδες ρούχων τύπου Zara και H&M λειτουργούν σε ακόμη πιο εξαντλητικούς ρυθμούς, ενώ τόνοι ρούχων αχρηστεύονται κάθε χρόνο από λάθος παραγγελίες.
