Οι Κινέζοι επιστήμονες, που θα κάνουν σχετική δημοσίευση στο ιατρικό περιοδικό «Emerging Infectious Diseases» του Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων των ΗΠΑ, σύμφωνα με τους «Τάιμς της Νέας Υόρκης», εστίασαν σε ένα συγκεκριμένο περιστατικό που συνέβη στο τέλος Ιανουαρίου σε ένα εστιατόριο της πόλης Γκουανγκτσού της Νότιας Κίνας. Εκεί μία -προερχόμενη από τη Γουχάν- 63χρονη πελάτισσα φορέας του κορονοϊού, αλλά χωρίς ακόμη συμπτώματα, μόλυνε άλλους εννέα, όχι όμως τους υπόλοιπους 73 πελάτες στον ίδιο όροφο, ούτε τους οκτώ εργαζομένους.
Η εξήγηση φαίνεται να είναι ότι ένα από τα κλιματιστικά του εστιατορίου δημιουργούσε ρεύμα αέρα, που φυσούσε τα σωματίδια του ιού προς μια συγκεκριμένη κατεύθυνση, αλλά όχι προς άλλες. Αυτό δείχνει ότι πιθανώς δεν αρκεί, όταν ανοίξουν ξανά τα καταστήματα, να απέχουν τα τραπέζια δύο μέτρα μεταξύ τους, αλλά θα πρέπει να ληφθεί υπόψη και ο ρόλος του συστήματος κλιματισμού και εξαερισμού, έτσι ώστε ο αέρας που φυσούν, να μην πέφτει πάνω στα τραπέζια.
Τσιόδρας: Έχουν αναφερθεί σχετιζόμενα κρούσματα
Σε ερώτηση δημοσιογράφου σχετικά με την επικινδυνότητα από τα κλιματιστικά, κατά την τακτική ενημέρωση του υπουργείου Υγείας για την πορεία της πανδημίας στη χώρα μας, ο κ. Τσιόδρας είπε: «Έχουν αναφερθεί περιστασιακά κάποιες μικρές επιδημίες κρουσμάτων που είχαν σχέση με την ανακύκλωση του αέρα από κλιματιστικά. Θεωρώ ότι είναι πάρα πολύ σημαντικό κανείς αυτή την περίοδο να μην έχει ανακύκλωση του αέρα σε έναν κλειστό χώρο. Σχετικά με τις οικιακές κλιματιστικές μονάδες που αφορούν τον κόσμο, θεωρώ ότι ο καθαρισμός των φίλτρων και η αλλαγή, θα πρέπει να γίνεται με ειδικές συνθήκες, τηρώντας όλα τα μέτρα προστασίας για την αναπνευστική υγιεινή, φορώντας μάσκα κλπ».
«Είναι σημαντικότερο αυτή την περίοδο να προσεγγίζουμε ειδικούς για αυτά τα θέματα, ώστε να γίνεται σωστά η αλλαγή και η περιποίηση των κλιματιστικών μονάδων. Δεν είναι μόνο ο κορονοϊός, είναι και η legionella (νόσος λεγεωναρίων) που θα πρέπει να μας απασχολήσει επίσης”, τόνισε ο καθηγητής Λοιμωξιολογίας.
Πώς γίνεται η μετάδοση
Τα σωματίδια του ιού μπορεί να μην μεταδίδονται μόνο με το βήχα και το φτάρνισμα, αλλά επίσης με την απλή αναπνοή και ομιλία. Οι επιστήμονες γνωρίζουν ότι όσο περισσότερο μένει ένας άνθρωπος σε κλειστό χώρο, όπου μπορεί να υπάρχει αόρατος ο κορονοϊός, τόσο αυξάνει ο κίνδυνος να μολυνθεί και ο ίδιος, εισπνέοντας τα μολυσμένα σωματίδια, πολύ περισσότερο σε ένα εστιατόριο όπου ασφαλώς κανείς δεν μπορεί να τρώει με μάσκα.
Στην περίπτωση του κινεζικού εστιατορίου, από όσους μολύνθηκαν, οι τέσσερις κάθονταν στο ίδιο τραπέζι με το αρχικό μολυσμένο άτομο, ενώ οι άλλοι πέντε στα δύο γειτονικά τραπέζια. Όσοι κάθονταν πιο μακριά, δεν κόλλησαν. Το κλιματιστικό φυσούσε τον αέρα πάνω από τα τρία τραπέζια που μολύνθηκαν. Αυτό παρέχει μια ένδειξη ότι ο κορονοϊός μεταδίδεται κυρίως μέσω των μεγαλύτερων σταγονιδίων, τα οποία όμως λόγω βαρύτητας πέφτουν κάτω και δεν μπορούν να ταξιδέψουν μακριά.
Ο δρ Χάρβεϊ Φάινμπεργκ, επικεφαλής της επιτροπής νεοεμφανιζόμενων λοιμωδών νόσων των Εθνικών Ακαδημιών Επιστημών, Μηχανικής και Ιατρικής των ΗΠΑ, χαρακτήρισε «διαφωτιστική» την κινεζική μελέτη και επεσήμανε πως, πέρα από τον τρόπο διάταξης των τραπεζοκαθισμάτων σε σχέση με τα κλιματιστικά, θα μπορούσαν να τοποθετηθούν στους κλειστούς χώρους μικροβιοκτόνα υπεριώδη φώτα, τα οποία καταστρέφουν τα αιωρούμενα σωματίδια του ιού. Τόνισε επίσης ότι η ανακάλυψη του ρόλου των ρευμάτων αέρα για τη μετάδοση του κορονοϊού πρέπει να ληφθεί γενικότερα υπόψη, πέρα από τους χώρους εστίασης και ψυχαγωγίας, π.χ. στους κλειστούς χώρους εργασίας.
Οδηγίες προφύλαξης από το υπουργείο Υγείας
Οδηγίες για τον περιορισμό της μηχανικής διάδοσης του κορονοϊού μέσω των ρευμάτων αέρα που αναπτύσσονται κατά τη λειτουργία των κλιματιστικών μονάδων, περιλαμβάνει εγκύκλιος που απέστειλε το υπουργείο Υγείας σε όλα τα υπουργεία και τις περιφέρειες της χώρας.
Μεταξύ άλλων, συνίσταται η πλήρης αποφυγή της ανακυκλοφορίας αέρα, να μην απενεργοποιείται ο εξαερισμός ούτε τη νύχτα, τα σαββατοκύριακα και τις αργίες αλλά και να μην αλλάζουν τα καθορισμένα επίπεδα θέρμανσης, ψύξης και πιθανής υγρασίας.
Όπως αναφέρεται οι μηχανισμοί μετάδοσης έκθεσης του ιού SARS CoV-2 μέσω του αέρα είναι οι ακόλουθοι:
- Η μετάδοση μέσω μεγάλων σταγονιδίων / σωματιδίων (>10 microns) σε κοντινή επαφή κατά την οποία τα σταγονίδια που απελευθερώνονται προσπίπτουν σε επιφάνειες σε απόσταση 1-2 μέτρα το πολύ από το μολυσμένο άτομο. Οι άνθρωποι μπορούν να μολυνθούν αφού ενώ έχουν αγγίξει τις μολυσμένες επιφάνειες αγγίζουν στη συνέχεια τα μάτια, τη μύτη ή το στόμα τους. Μπορούν όμως να μολυνθούν και από την εισπνοή απευθείας μολυσμένων σταγονιδίων που προέρχονται από φτάρνισμα ή βήχα ή από εκπνοή μολυσμένου ατόμου, εφόσον στέκονται σε απόσταση 1-2 μέτρα από αυτό.
- Η αερογενής μετάδοση μέσω μικρών σωματιδίων (<5 microns), τα οποία μπορεί να παραμείνουν στον αέρα για ώρες και μπορούν να μεταφερθούν σε μεγάλες αποστάσεις. Αυτά δημιουργούνται επίσης από βήχα, φτέρνισμα και ομιλία. Τέτοια μικρά σωματίδια ιού παραμένουν αερομεταφερόμενα και μπορούν να ταξιδεύουν σε μεγάλες αποστάσεις και μεταφέρονται από ροές αέρα στα δωμάτια ή στους αγωγούς εξαγωγής των συστημάτων εξαερισμού.
Στην εγκύκλιο διευκρινίζεται ότι «δεν έχει τεκμηριωθεί ότι οι κλιματιστικές μονάδες αυτές καθεαυτές δεν λειτουργούν ως εστίες ανάπτυξης και πολλαπλασιασμού του ιού» ωστόσο ενδέχεται υπό προϋποθέσεις «να διευκολύνουν την αερογενή μετάδοση με μηχανικό τρόπο από άτομα που είναι ήδη φορείς». Σε κάθε περίπτωση σε ένα σπίτι ή γραφείο που οι διαμένοντες ή εργαζόμενοι είναι όλοι υγιείς δεν υφίσταται κίνδυνος μόλυνσης).
