Αργότερα, ακριβότερα και πολυπλοκότερα. Σ’ αυτό το τρίπτυχο βασίζεται κάθε νέα διαδικασία που λαμβάνει χώρα εντός του Υπερταμείου ΕΦΚΑ. Ειδικά οι ελεύθεροι επαγγελματίες θα πρέπει να περιμένουν ως το τέλος Οκτωβρίου ή Νοεμβρίου… και βάλε για να δουν τα ειδοποιητήρια με τις «διορθωμένες» εισφορές που θα λαμβάνουν υπόψη και τις εκκαθαρισμένες φορολογικές δηλώσεις του 2016.
Αν και ο νόμος προέβλεπε ότι ο συμψηφισμός θα άρχιζε από τον Ιούλιο, η παράταση στην υποβολή των δηλώσεων προκάλεσε αλυσιδωτές καθυστερήσεις. Τα πρώτα στοιχεία από την εκκαθάριση των φορολογικών δηλώσεων του 2016 δείχνουν ότι τα δηλωθέντα εισοδήματα των μη μισθωτών εμφανίζονται μειωμένα κατά 15%.
Αυτό σημαίνει ότι οι μη μισθωτοί θα δουν μια μικρή προσωρινή ελάφρυνση στο χαράτσι του ΕΦΚΑ, αφού από το 2018 με την αλλαγή της βάσης υπολογισμού των εισφορών θα αντιμετωπίσουν νέες επιβαρύνσεις.
Οπως υπολογίζουν οι ειδικοί, ο ΕΦΚΑ θα πρέπει να επιστρέψει στους μη μισθωτούς από 170 έως και 10.000 ευρώ σε ακραίες περιπτώσεις, καθώς ένα σημαντικό κομμάτι των εν λόγω ασφαλισμένων έχει ήδη προκαταβάλει ακόμη και τις ετήσιες εισφορές του 2017.
Περισσότεροι από 300.000 ελεύθεροι επαγγελματίες, αυτοαπασχολούμενοι επιστήμονες και αγρότες υποχρεώθηκαν να προπληρώσουν το χαράτσι του έτους, δηλαδή να καταβάλουν υψηλότερες ασφαλιστικές εισφορές οι οποίες δεν θα επιστραφούν, αλλά θα συμψηφιστούν έναντι μελλοντικών υποχρεώσεων.
Αναλυτικότερα, έως και τον Οκτώβριο – Νοέμβριο οι εισφορές του ΕΦΚΑ θα υπολογίζονται με βάση το καθαρό φορολογητέο εισόδημα του 2015. Εν συνεχεία μπαίνουν στο σύστημα τα αντίστοιχα εκκαθαριστικά του 2016, που δείχνουν ότι οι μη μισθωτοί εμφανίζουν αισθητά μειωμένο εισόδημα σε σχέση με το δηλωθέν εισόδημα του 2015.
«Στις περιπτώσεις που δηλώνονται χαμηλότερα εισοδήματα το 2016 σε σχέση με το 2015 οι έναντι καταβολές μπορεί να είναι υψηλότερες από τη συνολική ετήσια υποχρέωση του ασφαλισμένου», σχολιάζει ο εργατολόγος Δημήτρης Μπούρλος, «δηλαδή ο ασφαλισμένος θα προπληρώνει και θα περιμένει οι εισφορές να συμψηφιστούν με μεταγενέστερες υποχρεώσεις του».
Δεν είναι λίγες οι κραυγαλέες περιπτώσεις που έχουν εντοπίσει λογιστικά γραφεία, όπου τη μια χρονιά ο ασφαλισμένος έχει αυξημένα εισοδήματα από μερίσματα και λαμβάνει ειδοποιητήρια που τον καλούν να πληρώσει 1.598 ευρώ τον μήνα ενώ την επόμενη χρονιά τα εισοδήματά του πέφτουν στο ναδίρ και καλείται να πληρώσει την κατώτατη εισφορά 167,95 ευρώ τον μήνα.
Υψηλόβαθμα στελέχη του υπουργείου Εργασίας διαμηνύουν σε αυστηρό τόνο ότι θα ελέγχονται οι «γκρίζες» συμπεριφορές ασφαλισμένων, ιδίως αν εμφανίζονται μεγάλες διαφορές από χρόνο σε χρόνο. Ωστόσο, εκτιμούν ότι το 80%-90% των ασφαλισμένων του ΟΑΕΕ θα ωφεληθούν, καθώς δηλώνουν εισόδημα κάτω από 20.000 ευρώ και θα κληθούν να πληρώσουν χαμηλότερες εισφορές σε σχέση με αυτές που ισχύουν σήμερα.
Οι ειδικοί της ασφάλισης εκτιμούν ότι η διαδικασία του συμψηφισμού πολύ πιθανόν να ολοκληρωθεί στο τέλος τους 2018, ενώ σε περιπτώσεις μεγάλων διαφορών μπορεί η διαδικασία να πάρει και 4-5 χρόνια. Υπενθυμίζουμε πάντως ότι το 2018 αλλάζει η βάση υπολογισμού των εισφορών (καθαρό φορολογητέο αποτέλεσμα + καταβλητέες ασφαλιστικές εισφορές), με αποτέλεσμα να δημιουργούνται νέες επιβαρύνσεις στις εισφορές της τάξης του 18% και 37% για το 2018 και το 2019 αντίστοιχα. Ο νέος υπολογισμός θα μπλέξει ακόμα περισσότερο το κουβάρι του συμψηφισμού.
Ο νόμος, πάντως, προβλέπει ότι ο ίδιος μεταβατικός μηχανισμός θα εφαρμοστεί και για τα επόμενα έτη (π.χ. στην αρχή του 2018 με βάση το εισόδημα του 2016 και ακολούθως το εισόδημα του 2017) έως ότου διαμορφωθεί μηχανισμός δήλωσης ακριβούς χρόνου και ελέγχου του εισοδήματος ανά μήνα ή ανά δίμηνο.
