«Αί στερρεαί τροφαί είναι προτιμητέαι διότι έχουν περισσοτέραν θρεπτικήν αξίαν. Οί Βολιώτες χρειάζονται πρωτίστως τρόφιμα θρεπτικά καί όχι πολυτελείας»
Κείμενο: Δημήτρης Κωνσταντινίδης
Email: [email protected]
Η ιστορία ξεκινάει με τον Γιάννη Καμίτσο. Γεννημένος το 1892 με καταγωγή από το Πουρί. Το 1910 ξεκινά για την Αμερική, ο Βαλκανικός πόλεμος όμως πίσω στην Ελλάδα θα τον έκανε να γυρίσει ν’ αγωνιστεί για την πατρίδα του. Ακολουθεί ο Πρώτος Παγκόσμιος που τον κρατάει κι άλλο στην Ελλάδα. Μέχρι το 1916, που αφήνει το λιμάνι του Βόλου μόνιμα, για να κυνηγήσει το Αμερικάνικο Όνειρο και πάλι.
Το 1928 αγοράζει το εστιατόριο «Williams» στην N. Orange Ave αριθμός 13 και το μετονομάζει σε «Ritz Café» όπου λειτουργεί επί 24 ώρες την μέρα και εφτά μέρες την εβδομάδα, αδιάκοπα.
Το 1940 ανοίγει το εστιατόριο «Southland» στο ίδιο τετράγωνο όπου κατά την διάρκεια του πολέμου κατακλύζεται από στρατιώτες της αεροπορικής βάσης.
Μετά τον θάνατο του η Lisa Camichos, καθηγήτρια Ιστορίας με μάστερ στην Αμερικάνικη ιστορία και εγγονή του Γιάννη, μαζί με τον πατέρα της Panos Camichos κάνουν εκκαθάριση στα πράγματα του παππού της, η Lisa αρχίζει να βρίσκει διάφορα γράμματα στα ελληνικά. Η περιέργεια της ιστορικού θα την έκανε να ψάξει τι είναι αυτά τα γράμματα μιας και ήταν γραμμένα στην ελληνική γλώσσα που δεν καταλαβαίνει. Έτσι ανοίγει το αγγλοελληνικό λεξικό και αρχίζει να μεταφράζει τα γράμματα. Ψάχνοντας ανακαλύπτει ότι το περιεχόμενο των γραμμάτων αφορά οικονομικές συνδιαλλαγές, γράμματα που ζητούν οικονομική ενίσχυση και ευχαριστήρια γράμματα για λεφτά που στάλθηκαν. Αυτό πυροδότησε την περαιτέρω έρευνα της Lisa που κράτησε 7 ολόκληρα χρόνια για να καταφέρει να συγκεντρώσει όσα στοιχεία χρειαζόταν. Το αποτέλεσμα θα έφερνε στο φως μία ξεχασμένη ιστορία του 1946. «Το Σχέδιο Ορλάντο».
Στις αρχές του 1946 ο Γιάννης Καμίτσος λαμβάνει δυο γράμματα από τα αδέρφια του, τον Γιώργο και τον Σταύρο που βρίσκονται στον Βόλο, τον ενημερώνουν ότι οι Γερμανοί πήραν εξοπλισμό και ό,τι έβρισκαν σε σίδερο και το έστελναν πίσω στην Γερμανία. Έκαψαν όλα τα σπαρτά και σκότωσαν τα ζωντανά που υπήρχαν στις γύρω περιοχές, κατέστρεψαν όλη την πρόσοψη της παραλίας και τις εγκαταστάσεις του λιμένα με αποτέλεσμα να μην μπορεί να πλησιάσει κάποιο πλοίο. Απαγωγές, απαγχονισμοί και εκτελέσεις αφάνιζαν τον δυνατό πληθυσμό, η πόλη ήταν αποκομμένη πια και οι κάτοικοι είχαν έρθει αντιμέτωποι με λιμό.
Τα δύο αδέρφια ζητούσαν οποιαδήποτε βοήθεια μπορούσε να προσφέρει από την Αμερική ο αδερφός τους έτσι ώστε να μην πεθάνουν και οι ίδιοι από την πείνα. «Τα χρήματα είναι άχρηστα και υπάρχει μεγάλη ανάγκη για ρούχα και φαγητό», αναφέρει το γράμμα.
Ο ίδιος είχε ξοδέψει χιλιάδες δολάρια για ρουχισμό και τρόφιμα που ταξίδευαν μέχρι τον Βόλο σε συγγενείς και φίλους, από τα γράμματα μαθαίνουμε προσωπικές ιστορίες από πολλούς Βολιώτες που ήξεραν τον Γιάννη Καμίτσο από παλιά και δεχόταν γράμματα που ζητούσαν βοήθεια. Από τις απαντήσεις φαίνεται ότι ανταποκρινόταν πάντα.
Το σχέδιο Μάρσαλ που θα βοηθούσε στην ανοικοδόμηση της Ευρώπης θα άρχιζε δυο χρόνια αργότερα, παρ’ όλα αυτά η αμερικανική κυβέρνηση έκανε έκκληση για βοήθεια προς την κατεστραμμένη Ευρώπη. Ο πρόεδρος Τρούμαν τον Απρίλιο του 1946 καλεί τους Αμερικανούς πολίτες να υιοθετήσουν παιδιά από την πληγείσα Ευρώπη.
Η Margaret Bowe, μέλος του συλλόγου των επαγγελματιών γυναικών του Ορλάντο, αποφασίζει ότι αυτή η ιδέα θα μπορούσε να εξελιχθεί σε μεγαλύτερη κλίμακα, να υιοθετήσουν μια ολόκληρη πόλη ισότιμη σε πληθυσμό με το Ορλάντο. Στέλνει την πρόταση της στο «Orlando Jaycees Club» ώστε να βοηθήσουν μια άλλη πόλη για τρεις μήνες όπου θα ήταν ο καιρός για θερισμό και έτσι οι πολίτες θα μπορούσαν να ξεκινήσουν και πάλι μια πιο ομαλή ζωή μόνοι τους.
Στις 22 Απριλίου η πρόταση της Margaret Bowe γίνεται δεκτή και μετά από μια σειρά διαδικασιών το Ορλάντο ανακοινώνει ότι υιοθετεί την πόλη του Βόλου στις 25 Απριλίου του 1946, κάθε οργανισμός στην πόλη ανταποκρίνεται και ονομάζεται «Το σχέδιο Ορλάντο».
Η Lisa Camichos αναφέρει ότι οι πληροφορίες της για την εμπλοκή του παππού της στο θέμα της επιλογής του Βόλου δεν είναι σαφείς. Παρ’ όλα αυτά από την αλληλογραφία που έχει στα χέρια της φαίνεται ότι ήταν ένα πρόσωπο με επιρροή και γνωστούς σε αρκετά καίριες θέσεις (υπάρχουν γράμματα ακόμα και με τον πρόεδρο Ρούσβελτ), ώστε μπόρεσε να εμπλακεί και να κάνει το θέμα του Βόλου γνωστό στην κοινωνία του Ορλάντο.
Αυτό φαίνεται και από το γεύμα που παραθέτει στο εστιατόριο του «Southland» για να ευχαριστήσει την επιτροπή για την εκλογή της πόλης του Βόλου.
Με την ανακοίνωση του «Σχεδίου Ορλάντο» ο εκδότης Martin Andersen στέλνει ανταποκριτή να βρει τον δημοσιογράφο Σωκράτη Τσάκαλη και αρχίζει τις ανταποκρίσεις από τον Βόλο με σκοπό να δούνε την πραγματική κατάσταση.
Οι ιστορικές επιστολές αναφέρουν πως ό,τι δεν πήραν μαζί τους οι Γερμανοί το κατέστρεψαν και άφησαν πίσω τους μια πόλη που ρήμαζε. Οι καταστροφές υπολογίζονταν σε εκατομμύρια δολάρια.
Ο Τσάκαλης αναφέρει επίσης ότι κατά το 1941-42 ο πληθυσμός του Βόλου ήταν 50.000. Ο αριθμός των νεκρών το 1941 είναι 1013 άνθρωποι, ενώ το 1942 ανεβαίνει στους 2,585.
Με τα άρθρα να φτάνουν μέσω της εφημερίδας στα σπίτια του Ορλάντο, ξεκίνησε μια πυρετώδης προσπάθεια για να μαζέψουν τρόφιμα άμεσα, μιας και η εφημερίδα αναφέρει πως κάθε ημέρα που αργούν κοστίζει σε ζωές πολιτών του Βόλου από την ασιτία.
Αρχίζει ένας άτυπος διαγωνισμός για το ποιος θα μαζέψει πιο πολλά τρόφιμα κι όλη η πόλη είναι σε εγρήγορση.
Ο Γιάννης Καμίτσος ξεκινάει καμπάνιες στο «Southland», που σύντομα υιοθετούν κι άλλοι εστιάτορες στην πόλη. Δίπλα στο ταμείο υπήρχαν στοίβες με κονσέρβες που μπορούσαν οι πελάτες ν’ αγοράσουν ενώ με το μενού πήγαινε πλέον και ένα επιπλέον μενού με είδη κονσερβών.
Μια από τις σημαντικότερες προσπάθειες ήρθε από την φτωχότερη γειτονιά του Ορλάντο. Οι Αφροαμερικανοί κάτοικοι που κατά την περίοδο εκείνη ήταν σε δεινή κατάσταση οικονομικά προσέφεραν τα μέγιστα. Το γυμνάσιο Jones αποκλειστικά με Αφροαμερικανούς μαθητές θα μάζευε 1800 κονσέρβες και σε σύνολο η κοινότητα μάζεψε 5000 κονσέρβες΄, που σύμφωνα με τον πληθυσμό τους αντιστοιχεί σε 7 κονσέρβες κατ άτομο.
Η Lisa Camichos υποθέτει το ότι ο Βόλος ήταν το μέρος καταγωγής του παππού της έπαιξε μεγάλο ρόλο στο γεγονός της κινητοποίησης των Αφροαμερικανών. Κατά την διάρκεια εκείνης της περιόδου ο νόμος Jim Crow απαγόρευε στους μαύρους πολίτες να τρώνε σε εστιατόρια λευκών. Ο Γιάννης Καμίτσος, όμως, παρά τον νόμο μετά το κλείσιμο του εστιατορίου μάζευε μαύρους πολίτες και τους προσέφερε δωρεάν ζεστά γεύματα, όπως επίσης είχε αρκετό προσωπικό Αφροαμερικανών στην κουζίνα του. Ίσως, λοιπόν, αυτή τους η πράξη ήταν μια κίνηση ανταπόδοσης.
Τον Μάιο του 46′ ο George Burke κάνει δωρεά δυο μοσχάρια 276 κιλών συνολικά. Οι Mary Jane Alecks και M.J. Moss ζητούν εθελοντές ώστε να μαγειρέψουν το κρέας και να το κονσερβοποιήσουν. Στις 15 Μαΐου γυναίκες από τον Ερυθρό Σταυρό, το Sorosis Club και άλλες τοπικές οργανώσεις εμφανίζονται με τα μαχαίρια και τα τηγάνια τους στην κουζίνα της τοπικής εστίας. Μένουν από τις 9 π.μ μέχρι τις 5 μ.μ. Και καταφέρνουν να κάνουν 792 μερίδες φαγητού.
Στις 21 Μαΐου ο πρόεδρος των «Jaycees» Clem Brossier ανακοινώνει το τέλος του «Σχεδίου Ορλάντο» με τελική ημερομηνία μια εβδομάδα αργότερα. Οι αριθμοί των Ηνωμένων Εθνών όμως ήταν αποκαρδιωτικοί. Αναφέρουν ότι η ημερήσια θερμιδική κατανάλωση κατ’ άτομο ήταν 1,100 ενώ θα έπρεπε να είναι 2000 θερμίδες για την κατάσταση τους, καθώς το 80% των ανθρώπων ήταν υποσιτισμένο.
Αυτό κάνει την προσπάθεια να συνεχιστεί με έναν διαφορετικό τρόπο. Οι John H. Ganzel, Mrs. Sue Bussell, Sam Shiver, Hy Roth, Harry Pappas, I.A. Mayfield και ο Γιάννης Καμίτσος δημιουργούν μια επιτροπή και παροτρύνουν τον κόσμο πλέον να δίνει χρήματα που μέχρι τώρα δεν ήταν ζητούμενο. Διοργανώνουν έναν φιλανθρωπικό αγώνα μπέιζμπολ, το γήπεδο μαζεύει 1,150 θεατές και συνολικά μαζεύεται το ποσό των 2,300$.
